Sermaye Piyasası Kanunu 6362 Sayılı Kanun

Ödemelerin bu süre içerisinde yapılmaması halinde, ödemede temerrüde düşülen kısma 46/A maddesinde öngörülen oranda gecikme faizi uygulanır ve Fon tarafından tahsil edilir. Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliğinin Statüsü bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yürürlüğe konulur. Sermaye piyasasında faaliyette bulunmakta olan aracı kuruluşlar, bu süre içerisinde Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliğine üye olmak için Kurula başvurmakla yükümlüdürler. Hisse senetleri halka arz yoluyla satılan bankaların dağıtacakları temettü ile yeniden değerleme artış fonunun kullanımına ilişkin esasları belirlemeye ilgili oldukları Bakanlık yetkilidir. Kanunun 40/D maddesinin beşinci fıkrasındaki yükümlülüğe uymayan üyelere, Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği Yönetim Kurulunca bin Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. Birlik, verdiği cezaları ilgiliye tebliğ eder ve tahsil ve gelir kaydı için Yatırımcıları Koruma Fonuna bildirir. Kanunun 40/C maddesinin beşinci fıkrasındaki yükümlülüğe uymayan üyelere Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği Yönetim Kurulunca beşbin Türk Lirasından yirmibeşbin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. Tedrici tavsiyenin başlangıcında, öncelikle müşteri saklama hesaplarındaki sermaye piyasası araçları hak sahiplerine dağıtılır. Bu amaçla müşteri hesabına saklanan sermaye piyasası araçları, münferit hesaplar itibariyle karşılaştırılır ve münhasıran bu hesap sahiplerine olan yükümlülüklerin karşılanmasında kullanılır. Birlik, bölgesel ve ülke genelinde gayrimenkul değerleri konusunda istatistikler oluşturur ve yayınlar. Konut finansmanı kapsamında yapılan değerlemelere ilişkin bilgilerin, Birlik tarafından belirlenecek usûl ve esaslara göre Birliğe iletilmesi zorunludur.

Bu madde uyarınca yapılacak tebligatlara, Tebligat Kanunu hükümleri uygulanır. Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliğinin organlarının seçimi, Birlik üyeleri tarafından bu Kanunda öngörülen esaslar çerçevesinde gizli oyla ve yargı gözetimi altında gerçekleştirilir. Kurul memurları ve sözleşme ile çalıştırılacak personelin kadroları ve ücretlerine ilişkin esaslar, Kurulun önerisi ve ilgili Bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca tespit olunur. A) Kurul Başkan ve üyelerinin aylık ücretleri, en yüksek Devlet memurunun her türlü ödemeler dahil ücretlerini geçmemek üzere, ilgili Bakanın önerisi üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenir. Ancak, bir yılda ödenecek ikramiyelerin yıllık toplamı, en yüksek Devlet memuruna bir yılda ödenecek ikramiyelerin toplam miktarını geçemez. En yüksek Devlet memuruna ödenenlerden Gelir Vergisine tabi olmayanlar bu Kanuna göre de Gelir Vergisine tabi tutulmazlar. Her ne ad altında olursa olsun, bunun dışında herhangi bir ödeme yapılmaz. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi kimselerden Kurul Başkanlığı ve üyeliklerine atananlar ile Kurulda görev alanlar yeniden Devlet memuriyetine dönmek istedikleri takdirde; Kurulda geçirdikleri süreler, öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri derece ve kademeler saklı kalmak üzere, her yılı bir kademe ilerlemesine ve her üç yılı bir derece yükselmesine esas olacak şekilde değerlendirilir. Kurul personeli ile emekliliğe tabi görevlerden Kurul Başkanlığı ve üyeliklerine atananlar hakkında 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu ile ek ve değişikliklerine dair hükümler uygulanır. Kurul, Başkanın teklifi ile üyelerden birini ikinci başkan olarak seçer. İkinci Başkan izin, hastalık, yurtiçi ve yurtdışı görevlendirme, görevden alınma ve görevde bulunmadığı diğer hallerde Başkana vekalet eder.

Borsaların malı, devlet malı hükmündedir.Borsaların başkan ve yönetim kurulu üyeleri ile personeli hakkında, Kanunun25 inci maddesi hükmü uygulanır. Yönetim kurulu üyeleri ile memur, müstahdemve işçilere kârdan pay dağıtılabilmesi için esas sözleşmede hüküm bulunmasışarttır. Yasa hükmü ile ayrılması gereken yedek akçeler ve esas sözleşmedepay sahipleri için belirlenen birinci temettü ayrılmadıkça başka yedekakçe ayrılmasına, ertesi yıla kâr aktarılmasına ve yönetim kurulu üyeleri,memur, müstahdem ve işçilere kârdan pay dağıtılmasına karar verilemeyeceğigibi, belirlenen birinci temettü ödenmedikçe bu kişilere kârdan pay dağıtılamaz. Türk Ticaret Kanununun 341, 348, 356, 359, 366, 367 ve 377 nci maddelerindeesas sermayenin en az onda birini temsil eden pay sahiplerine tanınan haklar,halka açık anonim ortaklıklarda, ödenmiş sermayenin en az yirmide birinitemsil eden pay sahipleri tarafından kullanılır. – Pay sahibi sayısı 250’yi aşananonim ortaklıkların hisse senetleri halka arzolunmuş sayılır ve bu ortaklıklar,halka açık anonim ortaklık hükümlerine tabi olurlar. Hesabında alacağını karşılamaya yetecekkadar ya da hiç hisse senedi bulunmayan saklama hesabı sahiplerinin nakitve hisse senedi alacakları toplamının 5 milyar lirası tasfiye sonucu beklenmeksizinfon tarafından ödenir. Ancak aynı kurumdan alacaklı görünenve birlikte hareket ettiklerine fon yönetimince kanaat getirilenlere, toplamıyukarıdaki tutarı aşmamak kaydıyla alacakları oranında ödeme yapılır. Tedricîtasfiyeye tabi tutulan aracı kurumdan alacaklı görünen ortakları, yönetimkurulu ve denetleme kurulu üyeleri, imzaya yetkili personeli ile bunlarıneşlerine ve üçüncü derece dahil kan ve sıhrî hısımlarına, fondan avansödemesi yapılmaz. Bu fıkra uyarınca yapılacak ödemelerin tutarı, her yılilan edilen yeniden değerleme katsayısı oranında artırılır. Yönetim Kurulu üyeleri ile memur, müstahdemve işçilere kârdan pay dağıtılabilmesi için esas sözleşmede hüküm bulunmasışarttır. Türk Ticaret Kanununun 341, 348, 356, 359,366, 367 ve 377 nci maddelerinde esas sermayenin en az onda birini temsileden pay sahiplerine tanınan haklar, halka açık anonim ortaklıklarda, ödenmişsermayenin en az yirmide birini temsil eden pay sahipleri tarafından kullanılır.

Halka açık anonim ortaklıkların, Türk TicaretKanununun 388 inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarında yazılı hususlariçin yapılacak genel kurul toplantılarında ana sözleşmelerinde aksine birhüküm yoksa, Türk Ticaret Kanununun 372 nci maddesindeki toplantı nisaplarıuygulanır. Halka açık anonim ortaklıkların, Türk TicaretKanununun 388 inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarında yazılı hususlariçin yapılacak genel kurul toplantılarında, ana sözleşmelerinde aksinebir hüküm yoksa, Türk Ticaret Kanununun 372 nci maddesindeki toplantı nisaplarıuygulanır. MADDE 10/A) Sermaye piyasası araçları vebunlara ilişkin haklar; tüzelkişiliği haiz bir Merkezî Kayıt Kuruluşu tarafındankayden izlenir. Kurul’un da ortağı olacağı Merkezî Kayıt Kuruluşunun kuruluş,faaliyet, çalışma ve denetim esasları Bakanlar Kurul’unca çıkarılacak biryönetmelikte belirlenir. Merkezî Kayıt Kuruluşunun yönetim kurulu üyelerininyarısından bir fazlası kurulca gösterilecek adaylar arasından genel kurulcaseçilir. Merkezî Kayıt Kuruluşunun faaliyet alanına ilişkin konularda genelkurulda karar alınması, kurul temsilcisinin olumlu oy kullanmasına bağlıdır. Ayrıcaportföy yönetim şirketlerinin sermaye piyasası araçlarından oluşan portföylerinyönetimi, varlık yönetim şirketlerinin ise hem sermaye piyasası araçlarıhem de bunun dışında kalan diğer malî ve malî olmayan varlıklardan oluşanportföyleri yönetebilmeleri amacıyla varlık yönetim şirketlerinin Kanunaeklenmesi sağlanarak yeniden düzenlenmiştir. Esas sermayeli anonim ortaklıklarda oydan yoksun hisse senedi çıkarılabilmesi için esas sözleşmede hüküm bulunmalıdır. Bu halde genel kurul esas sermaye artırımı sırasında OYHS ihracına izin verebilir. Kayıtlı sermaye sisteminde kayıtlı sermaye tavanına kadar sermaye artırım yetkisi olan yönetim kurulu, esas sözleşmede yetkili kılınmak şartıyla OYHS çıkarılmasına karar verebilir. Yalnız burada esas sözleşmede bulunan hükmün, hem ortaklığa OYHS çıkarılması konusunu hem de bu yetkinin yönetim kurulu tarafından kullanılabilmesini içermelidir. Bu Kanunun 10/A maddesinin yürürlüğe girmesinden sonra, Kurulca aynı maddeye göre kaydı tutulması kararlaştırılan sermaye piyasası araçlarını temsilen senet çıkarılmaz.

Yönetim kurulu üyelerinden her biri de başkan veya başkan vekiline yazılı olarak başvurup kurulun toplantıya çağrılmasını talep edebilir. Başkan veya başkan vekili yine de Kurulu toplantıya çağırmazsa üyeler de re’sen çağrı yetkisine sahip olurlar. Üyelerden hiçbiri toplantı yapılması isteminde bulunmadığı takdirde, yönetim kurulu kararları, kurul üyelerinden birinin belirli bir konuda yaptığı, karar şeklinde yazılmış önerisine, en az üye tam sayısının çoğunluğunun yazılı onayı alınmak suretiyle de verilebilir. Aynı önerinin tüm yönetim kurulu üyelerine yapılmış olması bu yolla alınacak kararın geçerlilik şartıdır. Onayların aynı kâğıtta bulunması şart değildir; ancak onay imzalarının bulunduğu kâğıtların tümünün yönetim kurulu karar defterine yapıştırılması veya kabul edenlerin imzalarını içeren bir karara dönüştürülüp karar defterine geçirilmesi kararın geçerliliği için gereklidir.Yönetim kurulunun toplantı gündemi yönetim kurulu başkanı tarafından tespit edilir. Yönetim kurulu kararı ile gündemde değişiklik yapılabilir.Toplantı yeri Şirket merkezidir. Ancak yönetim kurulu, karar almak şartı ile başka bir yerde de toplanabilir.Yönetim kurulu üye tam sayısının çoğunluğu ile toplanır ve kararlarını toplantıda hazır bulunan üyelerin çoğunluğu ile alır. Yönetim kurulu üyeleri birbirlerini temsilen oy veremeyecekleri gibi, toplantılara vekil aracılığıyla da katılamazlar. İkinci toplantıda da eşitlik olursa söz konusu öneri reddedilmiş sayılır. Teminat yönetim sözleşmesinin tabi olduğu usul, esas ve asgari unsurları belirlemeye Kurul yetkilidir.

Kurul, her bir aracılık faaaliyetininayrı kuruluşlar tarafından yapılmasına ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir.Aracı kuruluşlar, Kurulca belirlenecek esaslar dahilinde, izin almak şartıyla,diğer sermaye piyasası faaliyetlerinde de bulunabilirler. – Sermaye Piyasası Kanunu’nundeğişik 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının Anayasa Mahkemesince iptaledilen (c) bendi aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiş, (d) ve (f) bentlerideğiştirilmiş, (f) bendinden sonra gelmek üzere (g) bendi eklenmiş ve AnayasaMahkemesince iptal edilen ikinci fıkrası yeniden düzenlenmiştir. Nama yazılı olarak ihraç edilmiş olup da,borsalarda veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda devamlı işlem gören hissesenetleri hakkında Türk Ticaret Kanununun 368 inci maddesindeki, ortaklarataahhütlü mektup gönderilmesi suretiyle toplantı gününün bildirilmesineilişkin hüküm uygulanmaz. MADDE 10/A- Sermaye piyasası araçları vebunlara ilişkin haklar; tüzel kişiliği haiz bir Merkezi Kayıt Kuruluşutarafından kayden izlenir. Merkezi Kayıt Kuruluşunun kuruluş, faaliyet,çalışma ve denetim esasları Bakanlar Kurul’unca çıkarılacak bir yönetmeliktebelirlenir. Ancak aynı kurumdan alacaklı görünen vebirlikte hareket ettiklerine Fon yönetimince kanaat getirilenlere, toplamıyukarıdaki tutarı aşmamak kaydıyla alacakları oranında ödeme yapılır. Tedricitasfiyeye tabi tutulan aracı kurumdan alacaklı görünen ortakları, yönetimkurulu ve denetleme kurulu üyeleri, imzaya yetkili personeli ile bunlarıneşlerine ve üçüncü derece dahil kan ve sıhrî hısımlarına, Fondan avansödemesi yapılmaz. Bu fıkra uyarınca yapılacak ödemelerin tutarı, her yılilan edilen yeniden değerleme kat sayısı oranında artırılır. – Kanunun 46 ncı maddesininbirinci fıkrasının (h) bendi uyarınca yetkileri kaldırılan aracı kurumlarıntedricî tasfiyelerine Kurulca karar verilebilir. Başkanlık ve üyelikler, görev süreleridolmadan herhangi bir sebeple boşaldığı takdirde, boşalan yerlere yukarıdabelirtilen esaslar dahilinde iki ay içinde seçim ve atama yapılır.

Bu durumda hisse senetlerinin satışı sırasında nisaplar belli olmayacak, yatırımcı da almış olduğu hisse senedi ile şirkette ne kadar etkili olacağını bilemeyecektir. Ayrıca hisse senedi üzerinde görülecek esas sermaye miktarından yatırımcının ortaklığın mali yapısı hakkında sağlıklı bir bilgi sahibi olması da mümkün olmayacaktır. Bu bakımdan kamuyu aydınlatma ilkesi anlamında bir eksiklik söz konusu olmaktadır[63]. Ayrıca bu durumun  Türk hukuk sistemi ile bağdaşmadığı[64] ve bu düzenleme ile hukuk güvenliğinin göz ardı edildiği belirtilmiştir[65]. Helvacı, TTK’nın 413/I, 392,302 ve 390 hükümlerine aykırı olduğundan ve çıkarılmış sermayenin tescilinden önce hisse senedi çıkarılabileceğini öngören SerPK m.7/IV hükmünün pratik bir faydası da bulunmadığından, uygulanma kabiliyeti olmayan SerPK m. Diğer taraftan halka açık anonim ortaklık tanımı,uluslararası standartlara uygun olarak yeniden yapılmış; borsaların, modernbir yapıda örgütlenmelerine olanak tanınmış ve kuruluş aşamasında olanvadeli işlemler borsaları ile bu borsalarda işlem görecek araçlarlave faaliyet göstereceklerle ilgili hukukî alt yapı tamamlanmıştır.

• İzin verilen kuruluşlara, icra edecekleri sermaye piyasası faaliyetlerini gösteren Yetki Belgesi verilir.
• Ortaklıkdenetçileri, bu durumu öğrendikleri tarihte, ihraçcının yönetim kurulunave Kurul’a bildirmekle yükümlüdürler.
• Her bir alt bent kapsamına giren fiillerden dolayı bir yıldan üç yıla kadar hapis ve ikibin günden beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılırlar.

Sözleşmeler, emirlerinbilgisayara girilmesi ve fiyatları eşit olan emirlerin karşılaşması yada sesli pazarlık ortamında fiyatların karşılaşmasıyla yapılmaktadır. Kanun Tasarısının 9 uncu maddesine birbent eklenerek, piyasada görev alacak kişilerin ve kurum yöneticilerininbilgi ve ehliyet düzeyini yükseltmek amacıyla, Sermaye Piyasası Kurul’una,sermaye piyasasında meslekî eğitim yürütecek ve meslekî yeterliliğin sertifikayabağlanmasını sağlayacak merkezler kurma imkânı verilmesi sağlanmıştır. Kanunun 46/A maddesine göre YatırımcılarıKoruma Fonunun gelirleri arasında sayılan ödentilerin, her yılın ikinciayı sonuna kadar yatırılması gerekmektedir. Bu durumda, 1997 yılı gelirleriüzerinden hesaplanacak ödentilerin yatırılma tarihinin, Kanunun yürürlüğegireceği tarih gözetilerek belirlenmesi gerekmiş ve geçici 9 uncu maddedebu belirleme yapılmıştır. Ayrıca ödemede temerrüde düşülmesi halinde, 46/Amaddesindeki oranda gecikme faizi uygulanacağı hükme bağlanarak, iki hükümarasında paralellik sağlanmıştır. Diğer yandan 46 ncı maddeye eklenen birdiğer fıkra hükmü, faaliyeti geçici olarak durdurulan sermaye piyasasıkurumunun mal varlığı üzerinde de tasarruf edilmesini önlemeye yöneliktir.Böylece faaliyetin geçici olarak durdurulduğu dönemlerde, alacaklılar arasındaeşitsizlik yaratacak şekilde sermaye piyasası kurumunun mal varlığınınazalmasına yol açacak işlemler yapılması önlenmek istenmiştir. 46 ncı maddenin (c) bendinde sayılan hallerde,Kurul’a hukuka aykırılığın tespiti ve iptali için dava açma yetkisi tanınmıştır.Değişiklikten önce Kurul’un, ilgili anonim ortaklıkta tedbir alınmasınıisteme ve durumu diğer mercilere intikal ettirme yetkisi vardı. Ancak buyetkinin zorlayıcılığı olmadığı için uygulamada beklenen fayda elde edilemediğinden,Kurul dava yetkisiyle donatılmıştır. Böylece Kurul, düzenleme, izleme vedenetim makamı olarak, küçük tasarruf sahiplerinin haklarını korumak üzereyargı yoluna başvurabilecektir. – Kanunun 46 ncı maddesinin (a)bendinde yapılan değişiklikle, bent hükmünün amacına uygun biçimde, tedbirinyanı sıra ihtiyati haciz isteme yetkisi de Kurul’a tanınmış; tedbir vehaciz kararından sonra dava açma süresinin de, bent hükmündeki genel davaaçma süresine paralel biçimde üç ay olduğu vurgulanmıştır. Böylece Kurul’a,sağlıklı tespitler yaparak dava açma olanağı tanımak üzere tanınan davasüresi konusundaki olası tereddütler giderilmiştir.